De geschiedenis van de Valenciana
Zoals de naam al zegt is de Valenciana van oorsprong een Spaans ras en, wat niemand zal betwisten, afkomstig uit Valencia of de omgeving daarvan.

Hoe oud het ras is en hoe het ras precies is ontstaan, daar is weinig over bekend. Wel valt uit oude stukken op te maken, dat de Spanjaarden toen ze in de 16e eeuw Argentinië koloniseerden, ze ook de Valenciana naar Zuid-Amerika brachten. Het is dus een behoorlijk oud ras en het heeft waarschijnlijk aan de wieg gestaan van de vele Spaanse rassen met een hangkrop.

In Spanje werden duiven gehouden voor de consumptie, maar daarnaast werden er rassen gecreëerd met een bepaald karakter die gebruikt werden voor het lokken van andermans duiven. Zo is waarschijnlijk ook de Valenciana ontstaan, hoewel er in iedere streek en/of stad in Spanje wel aparte rassen ontstonden, die diezelfde kwaliteiten hadden. Deze vlieg- en vangsport was en is nog steeds zeer populair in Spanje. Deze sport is te vergelijken met de tilduivensport in Den Haag en omstreken. Heden ten dage gaan er nog steeds (Haagse) fokkers naar Spanje om daar goede "vangduiven", echter van andere rassen, te kopen. Valenciana's zijn er in Spanje niet of nauwelijks meer.

De eerste Valenciana's doken omstreeks 1920 in Nederland op en werden in principe gebruikt voor de Haagse tilsport. De tilhouders noemden ze ook vaak "Spanjolen" of "Spanjaarden", namen die in de tilsport nog steeds gangbaar zijn. Vanwege de prijs van een enkele Valenciana, maar ook om de vlieg- en vangcapaciteiten te verbeteren werden er andere rassen ingekruist. Uiteraard ging dit ten koste van de specifieke raskenmerken en zeker ook van de kleur. Als er maar mee gevangen kon worden dan was het al snel goed en op de kleuren werd niet zo erg gelet. Bovendien is een bonte vogel in de lucht toch wel erg mooi. Omdat het ras "op de til" erg populair was werden er tussen 1930 en 1935 nog enkele malen Valenciana's uit Spanje ingevoerd. Waarschijnlijk waren dit echter niet allemaal Valenciana's, maar één van de vele andere rassen die ook een hangkrop hadden en dat was wat de tilhouders erg aantrekkelijk vonden. Mogelijk waren ze zelfs afkomstig uit een andere streek in Spanje.
In 1939 lukte het om tweemaal een dozijn Valenciana's uit Argentinië te importeren. De geïmporteerde dieren waren zowel éénvormig in type als éénkleurig. Dit in tegenstelling tot de "Valenciana's" die al in Den Haag waren. Zowel door het inkruisen hier met andere rassen als door hun afkomst uit verschillende streken uit Spanje waren die zeer verschillend van type en meestal bontgekleurd.

Op de eerste twee shows waar de Valenciana's tentoongesteld werden zat dus een zowel letterlijk als figuurlijk "bont" gezelschap Valenciana's. Aan de ene kant hele goede zowel in type als kleur uit Argentinië en de eerste nafok daarvan en aan de andere kant de import uit Spanje en de nafok en kruisingsproducten daaruit, zeer verschillend van type en vooral bontgekleurd. Omdat er bovendien nog geen standaard was, werd dit nieuwe showras niet bepaald met open armen ontvangen. De verwachtingen van diegenen die ze geïmporteerd hadden waren echter hooggespannen want de kwaliteit van de nafok uit de Argentijnse duiven was geweldig en de kwantiteit was heel groot. Die eerste show waar de Valenciana te zien was, werd gehouden van 9-11 december 1938 in de grote zaal van de voormalige dierentuin in Den Haag en heette: AVICORNI. Ja inderdaad, net zoals nu. Voorheen hielden zowel Avicultura als Ornithophilia afzonderlijke shows, maar door geldgebrek gedwongen (ja inderdaad, net zoals nu) besloot men samen te gaan. De eerste gezamenlijke show werd in 1937 in de Apollohal in Amsterdam gehouden. Na twee jaar samengaan bleek het beoogde doel (een betere financiële basis) niet bereikt en ging men ieder zijn eigen weg. De tweede show waar de Valenciana te bewonderen was werd in december 1939 en eveneens in de Haagse dierentuin gehouden, maar nu dus weer onder de naam: AVICULTURA. Na vanaf de oprichting in diverse plaatsen in Nederland gehouden te zijn, was de Haagse dierentuin vanaf 1897 het vaste onderkomen van Avicultura. En Avicultura is ook de show waar de Valenciana altijd in groten getale te bewonderen was en nog steeds is. Hier brengt de speciaalclub al sinds haar oprichting de clubshow onder.

Helaas-------, na die eerste twee shows met Valenciana's in de Haagse dierentuin gooide ook hier de 2e Wereldoorlog roet in het eten:

1. Er mochten geen duiven meer gehouden worden en van ieder erkend ras mocht slechts één koppel ondergebracht worden in het duivenpark van de "Duivenkoning van Gouda", C.A.M. Spruijt.


Omdat de Valenciana toen nog geen erkend ras was kon men slechts proberen ze illegaal en her en der te laten overleven. Tijdens de oorlog was er in De Randstad en zeker in Den Haag echter steeds slechter aan voer voor de duiven te komen en in de hongerwinter van 1944 was er zelfs nauwelijks voor de mensen te eten, zodat de enkele duif die toen nog leefde zelf gegeten werd.Gelukkig hadden toch enkele Valenciana's en "bastaarden" of "basterds", zoals de tilhouders de kruisingsproducten liefkozend noemen, de oorlog overleefd.
2. Dwars door de dierentuin werd de Atlantikwall aangelegd en na de oorlog is het nooit meer een dierentuin geworden. Het hoofdgebouw bleef gelukkig gespaard zodat Avicultura hier, evenals andere aktiviteiten zoals dansfeesten, rijexamens, Pasar Malams e.d. nog een aantal jaren gehouden kon worden.

Met veel pijn en moeite lukte het om in 1945 of 1946 nog éénmaal een aantal Valenciana's uit Argentinië te importeren. Het juiste aantal is niet bekend omdat in oude stukken slechts staat: "enkele". Deze waren echter niet zo goed als die van voor de oorlog. Ondanks dat zat er op de show van Avicultura in januari 1947 toch een aardige collectie Valenciana's, waarbij enkele heel goede exemplaren in blauwroek, witroek, grijsroek en roodzilverroek, zo schreef Ph. M. Kok jr.,een voormalig keurmeester en oud voorzitter van de VVF, in augustus 1947.

In het begin van de zestiger jaren van de vorige eeuw werd het hoofdgebouw van de voormalige dierentuin zo slecht dat de resten ervan in 1968 gesloopt moesten worden en dat naar een ander onderkomen voor Avicultura gezocht moest worden. Dit werd gevonden in de Haagse Houtrusthallen. Tot de sluiting van de Houtrusthallen in 1999 heeft Avicultura hier haar domicilie gehad. Daarna werd meermalen verhuisd, eerst naar Rijswijk, daarna naar Leiden en de laatste paar jaar naar Utrecht. En de clubshow van de Valenciana verhuisde steeds mee.

Diezelfde keurmeester Kok schreef ook, dat hem in die tijd (1945, 1946, 1947) door de NBS verzocht werd om een standaard voor de Valenciana te ontwerpen, hetgeen hij niet zo'n moeilijke opdracht vond, omdat hij kort daarvoor de standaard uit Argentinië ontvangen had, die hij, na vertaling, onveranderd ter goedkeuring kon voorleggen. Een andere bron vermeldt echter dat deze standaard al voor de oorlog met één van de zendingen Valenciana's meegestuurd werd. Opmerkelijk is wel dat deze standaard, zij het met enige minieme aanpassingen, nog steeds De Standaard voor de Valenciana is.

In 2000 is nog één keer geprobeerd om Valenciana's uit Argentinië te importeren, maar uit een vooraf toegezonden rasbeschrijving en een tiental foto's bleek, dat deze vogels meer weg hadden van een Jiennense dan van de ouderwetse Argentijnse Valenciana, zodat deze poging niet doorgezet werd.
                Vooral na het oprichten van de Vereniging van Valenciana Fokkers (VVF) ging het crescendo met de Valenciana, speciaal en allereerst in de regio Den Haag, de bakermat van de tilsport en van de "Nederlandse" Valenciana. Mede door het inzenden op de grote shows buiten Den Haag en door verhuizingen van Haagse liefhebbers naar elders geniet de Valenciana langzamerhand door het hele land bekendheid en zijn er door het hele land fokkers van dit ras. In de ons omringende landen zijn er echter nauwelijks Valenciana's te vinden, hoewel er zowel in het verleden als recent wel een paar koppels naar Duitsland en Engeland verhuisd zijn. Enkele "Haagse" emigranten hebben ze echter wel (stiekem) mee naar Australië en Zuid Afrika genomen.

Hoewel de standaard in de loop der jaren weinig of geen veranderingen ondergaan heeft, is de huidige Valenciana toch niet meer de vlieg- en vangduif van weleer. Het is een echte showduif geworden, waarbij het temperament en de capaciteit om de andere sexe te verleiden, gelukkig wel gebleven zijn. Er zijn echter nog wel of beter gezegd weer enkele leden die hun Valenciana's laten vliegen. En dat dit niet altijd vanuit een grote tuin hoeft, ziet u hieronder.